Met de EMR2020-strategie werd 10 jaar geleden voor het eerst een gezamenlijke grensoverschrijdende strategie voor de toekomst ontwikkeld op het gebied van “arbeidsmarkt, onderwijs en opleiding”. Het ontwikkelingsproces in onze regio in de afgelopen tien jaar heeft aangetoond dat de gebieden arbeidsmarkt en onderwijs en opleiding elk een sterkere focus nodig hebben en vanwege hun belang afzonderlijk worden behandeld om recht te doen aan hun grensoverschrijdende betekenis. De partners van de Euregio Maas-Rijn (EMR) hebben daarom gezamenlijk de volgende strategie specifiek voor de arbeidsmarkt ontwikkeld.

Met de oprichting van de Grensinfopunten (GIP) aan de Duits-Nederlandse grens in Aken, Maastricht en Eurode werd voor het eerst een regionaal gefinancierde en duurzame adviesstructuur in het leven geroepen, die burgers en bedrijven individuele en gefundeerde informatie verschaft over kwesties op het gebied van sociale zekerheid, belastingen en levensomstandigheden in het buurland.

De GIP's worden aangevuld door de zogenaamde “Service Grensoverschrijdende Arbeidsbemiddeling” (SGA) in Eurode en Maastricht, waar vertegenwoordigers van de arbeidsbemiddelingsdiensten in Duitsland en Nederland nu voor het eerst samenwerken om de arbeidsbemiddeling zowel aan deze als aan de andere kant van de grens rechtstreeks vanuit één bron te faciliteren.

De ruggengraat van deze aanpak is de samenwerking tussen de EMR en de advies- en bemiddelingsbureaus uit de dagelijkse praktijk met het ITEM Instituut (Instituut voor Transnationale en Euregionale Grensoverschrijdende Samenwerking en Mobiliteit) in Maastricht. Dit dient als een “backoffice” en ondersteunt de partners met diepgaande juridische analyses, voorgestelde oplossingen en lobby in het belang van de Euregio.

Maar ondanks alle inspanningen en vooruitgang blijft de euregionale arbeidsmarkt een complexe situatie. Er zijn nog steeds taalkundige, administratieve en juridische hindernissen. Een goed voorbeeld hiervan is het probleem van de erkenning van diploma's aan de andere kant van de grens. Het aantal grensarbeiders is de afgelopen tien jaar stabiel gebleven, ondanks de aanhoudende Europese en wereldwijde economische crisis.

Tenminste voor zover deze cijfers betrouwbaar en vergelijkbaar zijn. Zelfs in 2020 moet worden opgemerkt dat er nog steeds geen continu verzamelde en vergelijkbare gegevensreeksen tussen de partnerregio's zijn. De huidige pandemie van het coronavirus zal naar alle waarschijnlijkheid de fricties op de arbeidsmarkt verder verscherpen en op de lange termijn leiden tot een krapte op de arbeidsmarkt. Met name de kwestie van digitalisering treedt op de voorgrond. Hoewel hier pragmatische en burgergerichte oplossingen zijn gevonden, die systematisch moeten worden verdiept en verankerd, hebben de maanden van de pandemie aangetoond dat persoonlijk en individueel advies aan burgers essentieel blijft.

• Het opzetten van een 360-graden arbeidsmarkt in de EMR in het netwerk van partnerschappen,
• Het uitbreiden en afstemmen van de GIP- en SGA-concepten in alle regio's van de EMR op lokale behoeften en vereisten,
• Verdiepen van de samenwerking tussen de euregionale expertisecentra (ITEM, GIP, enz.),
• Digitalisering van euregionale communicatiekanalen en -diensten,
• Het veiligstellen van structurele financiering en het promoten van de EMR-strategie.